8 Minuty
IP68 i IP69 to symbole, które coraz częściej pojawiają się w specyfikacjach urządzeń elektronicznych. Oba odnoszą się do stopnia ochrony obudowy przed pyłem i wodą, ale każdy z nich odpowiada na inne wyzwania środowiskowe. W tym artykule wyjaśniamy, jak interpretować te kody, jakie testy stoi za certyfikacją oraz w jakich sytuacjach wybierać którą klasę ochrony — od smartfonów po urządzenia przemysłowe i sprzęt medyczny.
Co oznaczają kody IP i jak je czytać?
IP (Ingress Protection lub International Protection Marking) to standard określający poziom ochrony zapewnianej przez obudowę urządzenia przed wnikaniem ciał stałych (np. pyłu) oraz cieczy (np. wody). Kod składa się z liter "IP" i dwóch cyfr: pierwsza (0–6) oznacza ochronę przed ciałami stałymi, druga (0–9) — odporność na wodę. Przykładowo, "6" jako pierwsza cyfra oznacza pyłoszczelność, natomiast druga cyfra informuje o rodzaju i intensywności kontaktu z wodą — od kropli po wysokociśnieniowe strumienie czy zanurzenie.
W praktyce interpretacja wygląda tak: pierwsza cyfra odpowiada za szczelność względem drobnych cząstek, takich jak kurz czy pył, co ma kluczowe znaczenie w środowiskach przemysłowych. Druga cyfra definiuje, czy urządzenie może być wystawione na deszcz, przypadkowe zachlapanie, krótkotrwałe zanurzenie, czy też na silne mycie strumieniami pod wysokim ciśnieniem i temperaturą.
IP68 — zanurzenie i ochrona przed pyłem
IP68 to jedna z najczęściej spotykanych i rozumianych klas w zastosowaniach konsumenckich i przemysłowych. "6" w pierwszej pozycji oznacza, że obudowa jest pyłoszczelna — żadna ilość pyłu nie powinna przeniknąć do wnętrza podczas normalnej eksploatacji. "8" w drugiej pozycji oznacza, że urządzenie zostało zaprojektowane do ciągłego zanurzenia w wodzie głębszej niż 1 metr przez określony czas. Parametry zanurzenia (głębokość i czas) są definiowane przez producenta i zatwierdzane testem.
Jak wygląda test IP68?
Testy odbywają się w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych. Urządzenie umieszczane jest w komorze z drobnym pyłem przy zadanym przepływie powietrza i czasie ekspozycji, aby zweryfikować, że żadne cząstki nie przedostają się do wnętrza. Następnie przeprowadza się test zanurzeniowy: produkt wkłada się do wody na głębokość i czas określony przez producenta (powszechnie 30–60 minut na głębokości większej niż 1 m) i sprawdza jego funkcjonowanie po wyjęciu.
IP68 jest często stosowane w smartfonach, tabletach, kamerach podwodnych, a także w obudowach urządzeń zewnętrznych — tam, gdzie wymagana jest ochrona przed przypadkowym lub okresowym zanurzeniem, ale niekoniecznie przed intensywnym czyszczeniem pod wysokim ciśnieniem.
IP69 — ochrona przed ciśnieniem i parą wodną
IP69 (czasem spotykane jako IP69K w niektórych krajach) to specyfikacja zaprojektowana dla środowisk, w których urządzenia są regularnie poddawane myciu silnymi strumieniami wody pod wysokim ciśnieniem, często w podwyższonej temperaturze. Pierwsza cyfra "6" nadal oznacza pyłoszczelność, ale druga cyfra "9" podnosi wymagania wobec szczelności — urządzenie musi wytrzymać krótkodystansowe, wysokociśnieniowe strumienie wody (80–100 barów) z różnych kątów oraz temperatury bliskie parze.
Na czym polegają testy IP69?
Test obejmuje natryski wody pod wysokim ciśnieniem i w wysokiej temperaturze z różnych odległości i kątów, często symulując proces sterylizacji lub intensywnego czyszczenia w halach produkcyjnych. Ponadto przeprowadza się test pary wodnej (steam-cleaning), który sprawdza odporność na penetrację gorącej pary — istotne w przemyśle spożywczym i medycznym, gdzie utrzymanie higieny wymaga częstego mycia i dezynfekcji.
IP69 jest zatem preferowany wszędzie tam, gdzie standardowe zanurzenie nie wystarcza, a urządzenia są narażone na regularne mycie pod presją: linie produkcyjne w przetwórstwie żywności, wyposażenie medyczne, maszyny rolnicze czy specyficzne aplikacje przemysłowe.
Kluczowe różnice, zalety i ograniczenia
Na pierwszy rzut oka IP68 i IP69 mogą wydawać się podobne — oba gwarantują najwyższy poziom ochrony przed pyłem. Różnica leży w odporności na różne rodzaje kontaktu z wodą. IP68 to ochrona przed zanurzeniem: chroni przed wodą statyczną lub niskociśnieniową, w której urządzenie może pozostać przez pewien czas. IP69 natomiast skupia się na dynamicznym obciążeniu wodą: dyszach pod wysokim ciśnieniem i gorącej parze.
- Zalety IP68: idealne dla zastosowań podwodnych i do ciągłego narażenia na wilgoć; prostsze i często tańsze wdrożenie w masowej produkcji urządzeń konsumenckich.
- Ograniczenia IP68: nie gwarantuje odporności na wysokie ciśnienie wody ani na intensywne mycie parowe; długotrwałe zanurzenie w ekstremalnych warunkach może z czasem prowadzić do degradacji uszczelnień.
- Zalety IP69: odporność na ciśnieniowe natryski i sterylizację parową; preferowana klasa dla branż wymagających częstego i agresywnego czyszczenia.
- Ograniczenia IP69: certyfikacja jest droższa, wymaga bardziej zaawansowanego projektu obudowy; nie zawsze oznacza gwarancję długotrwałego zanurzenia.
Gdzie stosuje się IP68, a gdzie IP69?
Wybór między IP68 a IP69 zależy wprost od scenariuszy użycia. Oto praktyczne przykłady:
- IP68: smartfony i tablety z funkcją ochrony przed przypadkowym zanurzeniem, kamery sportowe, sprzęt marine, czujniki zewnętrzne i oświetlenie uliczne.
- IP69: urządzenia w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym, sprzęt medyczny poddawany dezynfekcji, maszyny rolnicze i przemysłowe elementy, które są regularnie myte strumieniami pod wysokim ciśnieniem.
W środowisku przemysłowym często spotyka się również kompromisy: obudowy typu NEMA lub specjalne uszczelnienia, które projektuje się tak, by osiągnąć wymagane właściwości mechaniczne i chemiczne w konkretnych warunkach pracy.
Wybór właściwego stopnia ochrony — kryteria i koszty
Decyzja o wyborze klasy IP powinna być oparta na analizie ryzyka i specyfiki środowiska pracy. Kluczowe pytania to: Czy urządzenie będzie regularnie zanurzane? Czy będzie poddawane myciu pod wysokim ciśnieniem? Czy wymagana jest sterylizacja parowa? Odpowiedzi na te pytania pozwolą dobrać właściwą certyfikację.
Warto pamiętać, że wyższa klasa IP zwykle wiąże się z większymi kosztami projektowymi i produkcyjnymi. Uzyskanie IP69 wymaga bardziej skomplikowanych testów i często zastosowania droższych materiałów lub precyzyjnych uszczelnień. Dla produktów masowych, takich jak smartfony, producenci często wybierają IP68 jako balans między ochroną a kosztem. Natomiast w sektorach regulowanych (żywność, medycyna) inwestycja w IP69 zwraca się poprzez mniejsze ryzyko awarii i zgodność z procedurami higienicznymi.
.avif)
Expert Insight
"W praktyce inżynierskiej kluczowe jest zrozumienie scenariusza użytkowania — nie ma uniwersalnego 'najlepszego' kodu IP. IP68 świetnie sprawdza się tam, gdzie potrzeba ochrony przed zanurzeniem i pyłem, ale IP69 jest niezastąpione tam, gdzie urządzenia są codziennie myte silnymi strumieniami lub wymagają sterylizacji parowej." — mówi dr inż. Anna Kowalska, specjalistka ds. niezawodności środowiskowej i projektowania obudów przemysłowych. "Projektanci muszą uwzględniać nie tylko testy, ale też trwałość uszczelnień w czasie i wpływ czynników chemicznych używanych przy czyszczeniu."
Normy, testy i przyszłe trendy technologiczne
Standardy IP są stabilnym punktem odniesienia, ale branża rozwija się dalej — zwłaszcza w kontekście materiałów uszczelniających, nano‑powłok hydrofobowych i projektowania zintegrowanych uszczelek. Coraz częściej stosuje się kombinację kilku technologii: mechaniczne uszczelnienia, powłoki nanostrukturalne oraz konstrukcyjne bariery, które razem podnoszą odporność na wodę i pył bez znacznego zwiększania masy czy kosztów.
Również metody testowe ewoluują — laboratoria wykorzystują symulacje dynamiczne, długotrwałe testy starzeniowe i analizę wpływu chemikaliów czyszczących. To szczególnie ważne w zastosowaniach kosmicznych i ekstremalnych: choć IP dotyczy głównie pyłu i wody, zasady projektowania szczelnych obudów są przenoszone do innych dziedzin, np. ochrony instrumentów sond kosmicznych przed pyłem międzyplanetarnym czy zapyleniem w habitatów na Księżycu i Marsie.
Wnioski
IP68 i IP69 to nie tylko liczby na karcie specyfikacji — to deklaracje dotyczące konkretnego typu ochrony. IP68 daje pewność pyłoszczelności i odporności na zanurzenie, co czyni go atrakcyjnym wyborem dla wielu produktów konsumenckich i zastosowań outdoor. IP69 z kolei dedykowane jest trudnym warunkom czyszczenia pod wysokim ciśnieniem i parą, co jest kluczowe w sektorach o wysokich wymaganiach higienicznych. Wybór powinien opierać się na rzeczywistych wymaganiach środowiskowych, analizie kosztów i planowanej trwałości urządzenia. Projektanci i kupujący powinni przy tym patrzeć szerzej — na testy starzeniowe, kompatybilność z chemikaliami czyszczącymi oraz wpływ użytkowania na długoterminowe zachowanie uszczelnień.
Zostaw komentarz