4 Minuty
Polska intensyfikuje działania, by stać się jednym z europejskich centrów rozwoju sztucznej inteligencji. Obok rodzimych inicjatyw, jak duży model językowy PLLuM, kraj zaangażował się w transgraniczny wniosek Baltic AI GigaFactory. To propozycja budowy gigafabryki AI w regionie — projekt wart około 3 miliardów euro, realizowany we współpracy z Czechami i państwami bałtyckimi. Obecnie trwają zaawansowane negocjacje z Komisją Europejską i partnerami z Brukseli.
Dlaczego Polska i partnerzy europejscy stawiają na własne centra danych?
Europejskie państwa dążą do zwiększenia suwerenności cyfrowej — mniej zależności od amerykańskich i chińskich dostawców chmury. Gigafabryka AI to rozbudowane centrum danych (hiperserwerownia) wyposażone w tysiące wyspecjalizowanych procesorów (GPU), systemy chłodzenia, magazynowanie i zaawansowane rozwiązania sieciowe do trenowania i wdrażania dużych modeli językowych (LLM). W praktyce oznacza to tańsze i szybsze trenowanie modeli, większą kontrolę nad danymi oraz możliwość oferowania usług w języku polskim z gwarancją lokalnej ochrony danych.
Finansowanie i wsparcie
Polska stara się pozyskać 3 mld euro z funduszy UE na Baltic AI GigaFactory. Dodatkowo ministerstwo proponuje wykorzystanie środków z Krajowego Planu Odbudowy — ok. 100 mln euro ma być przeznaczone na budowę krajowej fabryki AI, co może stanowić wkład własny do większego projektu. Komisja Europejska w ramach inicjatywy InvestAI planuje przekazać do 20 mld euro na budowę kilku takich ośrodków w UE, a termin składania wniosków mija w 2025 roku.
Jakie korzyści przyniesie to polskim firmom i użytkownikom?
- Niższe koszty dostępu do mocy obliczeniowej — mniej wydatków na zagraniczną infrastrukturę chmurową.
- Lepsza dostępność usług w języku polskim i zgodność z lokalnymi regulacjami.
- Zwiększenie możliwości badawczo-rozwojowych dla uczelni i startupów (R&D, fine-tuning modeli).
- Wsparcie dla branż: medycyna, finanse, przemysł, administracja publiczna i e-commerce.
Przykładowe zastosowania
Trenowanie LLM do analizy dokumentów medycznych w języku polskim, przyspieszanie wykrywania oszustw finansowych, automatyzacja obsługi klienta w rodzimych e-sklepach, a także wspieranie firm produkcyjnych w optymalizacji procesów — to tylko kilka praktycznych scenariuszy. Dla małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) ta infrastruktura może oznaczać dostęp do technologii dotąd zarezerwowanych dla największych graczy.
Porównanie z globalnymi projektami
Na świecie dominują centra rozwoju AI w USA i Chinach — przykłady to OpenAI, Google czy chiński DeepSeek. Baltic AI GigaFactory ma funkcjonować jako europejska alternatywa. Wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski porównał projekt do amerykańskiego Project Stargate, choć skala inwestycji w Europie będzie niższa. Kluczowa różnica to nacisk na zgodność z europejskimi standardami prywatności i regulacjami AI.
Współpraca regionalna: Polska, Czechy i kraje bałtyckie
Projekt ma charakter transgraniczny — obok Polski inicjatywę wspierają Litwa (Lietuva), Łotwa i Estonia oraz partnerzy czescy. Współpraca może przynieść korzyści także dla Lietuvos rinka: firmy z Wilna (Vilniuje) i Kaunas (Kaune) będą mogły korzystać z bliższych i szybszych usług chmurowych, co ułatwi rozwój narzędzi dla lietuviams i innych użytkowników regionu.
Wyzwania technologiczne i rynkowe
Trenowanie LLM jest energo- i zasobożerne. W praktyce opłacalna praca wymaga optymalnej architektury GPU — na rynku dominuje Nvidia — oraz dużych inwestycji w zasilanie i chłodzenie. Ponadto konieczne będą standardy bezpieczeństwa i interoperacyjności ustalone z Komisją Europejską.
Co dalej?
Negocjacje z Brukselą i partnerami są w toku; decyzje polityczne (np. wybory w Czechach) mogą tymczasowo wpłynąć na tempo prac, które jednak mają być kontynuowane. Dla polskich przedsiębiorstw i badaczy największa wartość to możliwość pracy na lokalnej infrastrukturze, rozwój usług w języku polskim i wzrost konkurencyjności na rynku europejskim. Baltic AI GigaFactory może stać się impulsem do kolejnej fali digitalizacji w Polsce i regionie.
Źródło: geekweek.interia
Zostaw komentarz