Zmiany w szyfrowaniu Windows 11 budzą obawy o utratę danych

Nowe zasady szyfrowania w Windows 11 wywołują dyskusję o bezpieczeństwie danych

Microsoft ogłosił niedawno istotną aktualizację w zakresie zabezpieczania danych użytkowników w systemie Windows 11, edycja 24H2. Funkcja automatycznego szyfrowania urządzenia (Auto DE) pojawi się we wszystkich edycjach Windows 11, w tym w wersji Home, o ile zostanie aktywowana przez producenta sprzętu. Dotychczas ten poziom ochrony dysku dostępny był jedynie dla użytkowników edycji Pro oraz Enterprise. Głównym celem tej zmiany jest zwiększenie ochrony poufnych danych przed niepożądanym dostępem. Mimo szlachetnego celu, ta zmiana niesie za sobą także pewne ryzyko.

 

Dla wielu osób szyfrowanie działa niezauważalnie w tle. Wielu użytkowników nie zdaje sobie sprawy, że ich komputer automatycznie szyfruje dysk lub nie przywiązuje wagi do klucza odzyskiwania BitLocker. Jeśli klucz ten zostanie zgubiony lub niepoprawnie zabezpieczony, pojawia się realna groźba trwałej utraty danych. Takie przypadki coraz częściej pojawiają się w internetowych opiniach użytkowników oraz na forach.

 

Aby zminimalizować ryzyko, Microsoft zaleca logowanie się do systemu poprzez Konto Microsoft. W ten sposób klucz odzyskiwania zapisywany jest automatycznie w chmurze, co daje większości użytkowników poczucie bezpieczeństwa. Jednak osoby rezygnujące z usług Microsoftu lub nowi użytkownicy wciąż pozostają narażeni na blokadę dostępu do swoich plików.

 

Odpowiedź Ubuntu: jawne i przyjazne szyfrowanie całego urządzenia

W odpowiedzi na te wyzwania firma Canonical, twórca Ubuntu, przygotowuje własne rozwiązania dotyczące szyfrowania. W nadchodzącej wersji Ubuntu 25.10 pojawi się pełne szyfrowanie urządzenia (Full Device Encryption, FDE) oparte o TPM, długo wyczekiwana funkcja w świecie open-source i istotny krok na polu bezpieczeństwa. Funkcja ta, pilotażowo przewidziana w Ubuntu 24.10, jest obecnie szeroko testowana i początkowo będzie dostępna jako opcja eksperymentalna na wybranym sprzęcie.

 

Działanie FDE opartego na TPM w Ubuntu

Implementacja Ubuntu znacząco różni się od niezbyt przejrzystych rozwiązań Windows. Osoby wybierające szyfrowanie sprzętowe otrzymują jasne i przystępne komunikaty. Jeśli urządzenie jest niezgodne lub jeśli podczas instalacji wykrywane są problemy takie jak błąd PCR7 czy PC4, system wyświetli szczegółowe wyjaśnienia, ułatwiając decyzję o podjęciu kolejnych kroków. Takie przejrzyste podejście zapewnia użytkownikom pełną kontrolę nad konfiguracją bezpieczeństwa.

 

Kolejnym atutem jest możliwość regeneracji klucza szyfrującego przez administratorów — funkcjonalność przypominająca proces odzyskiwania hasła. Dzięki temu zarządzanie bezpieczeństwem, zarówno w środowiskach firmowych, jak i na prywatnych komputerach, staje się łatwiejsze i ogranicza ryzyko.

 

Zapobieganie blokadom po aktualizacjach firmware

Częstym źródłem nagłej utraty dostępu do danych bywają aktualizacje oprogramowania układowego wykonywane bez świadomości dotyczącej kluczy szyfrowania. Canonical zdecydowanie przeciwdziała takim sytuacjom — przed aktualizacją firmware Ubuntu wyświetla użytkownikowi przypomnienie o konieczności posiadania klucza odzyskiwania. Chroni to zarówno początkujących, jak i zaawansowanych użytkowników przed utratą danych po instalacji nowej wersji firmware.

 

Microsoft wprowadził podobne ostrzeżenia dotyczące kluczy odzyskiwania i w niektórych przypadkach BitLocker jest chwilowo wyłączany podczas wybranych aktualizacji firmware. Jednak skuteczność tych zabezpieczeń w Windows zależy w dużej mierze od polityki producenta sprzętu, co sprawia, że podejście Ubuntu jest bardziej przewidywalne i jednolite.

 

Ochrona danych w środowiskach wielosystemowych

Canonical idzie jeszcze dalej, chroniąc użytkowników pracujących na komputerach z wieloma systemami operacyjnymi. Ubuntu sprawdza obecność innych zaszyfrowanych instalacji, takich jak partycje Windows zabezpieczone BitLockerem. Jeśli podczas aktualizacji firmware wykryje potencjalny problem mogący wpłynąć na dostępność innych systemów, wyświetli stosowne ostrzeżenie. Pozwala to uniknąć sytuacji, w której użytkownik po aktualizacji z poziomu Linuxa zostaje nagle odcięty od systemu Windows chronionego BitLockerem.

 

Znaczenie transparentności: jak świadome szyfrowanie przekłada się na bezpieczeństwo

W dobie rosnących zagrożeń cyfrowych i powszechnego stosowania szyfrowania urządzeń, kluczowe stają się jawność działań systemu i edukacja użytkowników. Nowe funkcje szyfrowania w Ubuntu oferują poziom przejrzystości, którego często brakuje w urządzeniach z Windows 11, gdzie domyślne, ukryte szyfrowanie może prowadzić do dezorientacji i przypadkowej utraty danych.

 

Dzięki przejrzystym ostrzeżeniom, możliwości łatwego odtworzenia klucza oraz uwzględnieniu złożonych konfiguracji wielosystemowych, podejście proponowane przez Canonical umożliwia użytkownikom skuteczne zabezpieczenie swoich plików bez strachu przed nieoczekiwanymi blokadami. Zarówno profesjonaliści, administratorzy IT, jak i entuzjaści prywatności z pewnością docenią kierunek rozwoju Ubuntu, oferującego bezpieczne i skoncentrowane na potrzebach użytkownika środowisko pracy.

 

Wraz z nadchodzącą premierą Ubuntu 25.10 można oczekiwać dalszych usprawnień w zakresie bezpieczeństwa i wygody użytkowania na komputerach z systemem Linux na całym świecie.